Modul socjo: Wyniki

Moduł Socjo | Literatura wirusologiczna, czyli infekcyjność vs:
Bieżące wyniki

Charakterystyka zaludnienia w Polsce

Typy gmin

Nie licząc gmin-dzielnic w dużych miastach (Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Łodzi), terytorium Polski podzielone jest na:

• 307 gmin miejskich (czyli miast)
• 1589 gmin wiejskich (czyli obszarów wyłącznie wiejskich)
• 582 gminy miejsko-wiejskie (czyli obsarów głównie wiejskich, na których terenie znajduje się jedno miasto)

Rys1. Typy gmin w Polsce

Ich rozkład na mapie Polski przedstawia rysunek 1. Widoczne na rusynku największe skupisko gmin miejskich (kolor brązowy, ciemny) na południu kraju odpowiada obszarowi województwa Śląskiego. Widocznych jest jeszcze kilka większych miast (m.in. obszar Trójmiasta, Szczecin, Poznań, Warszawa, Łódź, Wrocław, Kraków). W ogólności, wschodnią część kraju pokrywają głównie gminy wiejskie (kolor brązowy, jasny), zachodnią - miejsko-wiejskie (kolor zielony). Nic więc dziwnego, że najgęściej zaludnione obszary znajdują się na południu kraju, w rejonie Śląska.

Gęstość zaludnienia

Gęstość zaludnienia w Polsce w gminach i powiatach przedstawiają, odpowiednio, rysunki 2a i 2b. Jak widać, obszary północno-wschodniej i północno-zachodniej Polski są słabo zaludnione, zaś obszar południowej i środkowej Polski - gęsto.

• 

  rys2a. Gęstość zaludnienia w gminach

• 

  rys2b. ... w powiatach

• 

  rys3a. Obszary słabo zaludnione w gminach

• 

  rys3b. ... w powiatach

• 

  rys4a. Obszary gęsto zaludnione w gminach

• 

  rys4b. ... w powiatach

Charakterystykę zaludnienia można badać na poziomie gmin, czy powiatów w odniesieniu do typów skupisk ludności na tych obszarch. Tzn. można się zastanowić, jaki procent obszaru jest gęsto zaludniony a jaki słabo (duże rozproszenie ludności). Można się domyślać, że np obszary wiejskie będzie cechowało duże rozproszenie ludności i tak niezbyt licznej, zatem obszar o małej gęstości zaludnienia będzie dominujący w takich gminach, czy powiatach. Dane otrzymane z GUS, dotyczące zaludnienia w Polsce, podane z rozdzielczością na km², pozwolały wyznaczyć procent powierzchni obszaru gminy o gęstości zaludnienia z zadanego przedziału. Wybrano, arbitralnie, 3 przedziały gęstości względem średniej (średniej po gęstościach zaludnienia w jednostkowych komórkach o powierzchni km²) gęstości zaludnienia w gminie :

1. od 0 do 0.3 średniej gęstości
2. od 0.3 średniej gęstości do 1.3 średniej gęstości
3. od 1.3 średniej gęstości do max gęstości zaludnienia w danej (???) gminie

Przedział 1. będzie odpowiadał obszarom o MAŁEJ gęstości zaludnienia, przedział 3. - obszarom o DUŻEJ gęstości zaludnienia. Rozkład ułamków powierzchni obszarów gmin i powiatów o małej gęstości zaludnienia pokazują, odpowiednio, rys 3a i 3b. Rozkład ułamków powierzchni obszarów gmin i powiatów o dużej gęstości zaludnienia pokazują, odpowiednio, rys 4a i 4b. Dane dla powiatów uzyskano w oparciu o dane dla gmin:

$A_p = \sum_{i,g\in p} A_{gi}$ , gdzie $A_p,\; A_{gi}$ oznaczają powierzchnie powiatu i i-tej gminy,

$P_p = \sum_{i,g\in p} P_{gi}$ , gdzie $P_p,\; P_{gi}$ oznaczają zaludnienie powiatu i i-tej gminy,

$d_p = \frac{P_p}{A_p}$ , gdzie $d_p$ jest gęstością zaludnienia w powiacie,

$Ld_p = \frac{1}{A_p} \sum_{i,g\in p} Ld_{gi} \cdot A_{gi}$ , gdzie $Ld_p,\; Ld_{gi}$ oznaczają ułamek powierzchni o małej gęstości (Low density) zaludnienia: powiatu i i-tej gminy (analogicznie uzyskano Hd_p, czyli ułamek powierzchni o dużej gęstości (High density) zaludnienia powiatu).

Rysunki 3 i 4 rozróżniają obszary o małej i dużej gęstości zaludnienia, tj. gminy (powiaty), w których znacząco dominuje obszar słabozaludniony odpowiadają po prostu gminom (powiatom) o małej gęstości zaludnienia, zaś gminy (powiaty), w których obszar gęstozaludniony jest największy, odpowiadają gminom (powiatom) o dużej gęstości zaludnienia. Wydaje się przy tym, iż mapy powiatów są bardziej wyraźne.

Powyższe dane można przedstawić także na poziomie województw, rys 5.

rys5. Gęstość zaludnienia w województwach

Zaludnienie - statystycznie

Gęstość zaludnienia w Polsce to 121 km^-2. Dane liczbowe dotyczące poszczególnych typów gmin przedstawia poniższa tabelka.

typ gmin	Ludność	Powierzchnia [km2]	Gęstość zaludnienia [km-2]
miejskie	20332688	15307	1328
wiejskie	9675852	198457	49
miejsko-wiejskie	7846592	99586	79

Rozkład gęstości prawdopodobieństwa dla zaludnienia w poszczególnych typach gmin przdestawia rys 6. W przypadku gmin wiejskich i miejsko-wiejskich widać, że zasadniczo dominują te słabozaludnione, niemniej rozkłady gęstości prawdopodobienstwa ich dotyczące charakteryzują się długimi ogonami, za które odpowiadają pojawiające się sporadycznie gęstozaludnione gminy w tych dwóch kategoriach.

• 

  rys6. Gęstość zaludnienia w gminach

• 

  rys7. Powierzchnie gmin

Rozkład gęstości prawdopodobieństwa dla zaludnienia w gminach miejskich w dużym przybliżeniu można uznać za jednorodny, tzn. nie ma wyróżnionej dominującej, czy typowej, gęstości zaludnienia w miastach (co może dziwić, gdyż wydawałoby się, iż gminy miejskie będą charakteryzowały się dużą gęstością zaludnienia).

Rozkład gęstości prawdopodobieństwa dla powierzchni w poszczególnych typach gmin przedstawia rys 7. Można się domyślać, że gmiy miejskie będą miały stosunkowo małe powierzchnie, zaś gminy wiejskie i miejsko-wiejskie będą większe, co odzwierciedla rys 7.

Warto się jeszcze przyjrzeć rozkładom gęstości prawdopodobieństwa dla stopnia zaludnienia gmin, w poszczególnych typach gmin, rys 8a.

• 

  rys8a. 3-stopniowe zaludnienia gmin

• 

  rys8b. 2-stopniowe ...

Jak widać, obszary o małej gęstości zaludnienia dominują, niezależnie od typu gminy. W gminach wiejskich i wiejsko-miejskich obszary zaludnione słabo i zaludnione średnio zajmują podobne obszary, natomiast w gminach miejskich obszary zaludnione średnio są wyraźnie małe. Wydaje się więc, że w gminach miejskich wyróżnić wystarczy tylko 2 typy obszarów: słabo- i gęsto- zaludnione. W przypadku gmin miejsko-wiejskich wydaje się, że można podzielić obszary na dwie klasy: zaludnione słabo oraz zaludnione średnio lub gęsto. Rozkłady gęstości prawopodobieństwa dla stopnia zaludnienia gminy w kontekście tylko dwóch klas przedstawia rys 8b.

rys9. Obszary zaludnienia gmin w zależności od powierzchni gminy